شالوده‌شکنی داستان زرگر و سیّاح کلیله و دمنه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی

چکیده

شالوده­شکنی خوانش داستان بر مبنای نشانه­های درون‌متنی و بافت موقعیّتی و جنبه­های فرهنگی - اجتماعی است که با واسازی ساختارها معانی جنبی و نهفتۀ متن را کشف می‌کند؛ زیرا ممکن است نویسنده معانی‌ای را به حاشیه براند یا حذف کند و تغییر دهد. شالوده­شکنی اعتبار یکسان معانی (حاضر و غایب) و برتری نداشتن آنها را بر یکدیگر نشان می­دهد. در این جستار توصیفی - تحلیلی به بررسی داستان زرگر و سیّاح (باب الصائغ و السیّاح) کلیله و دمنه پرداخته شده و در آن کوشیده‌ایم قابلیّت واسازی و شالوده­شکنی این داستان را در لفظ و ساختار و معنا نشان دهیم و راستی اندیشۀ دریدا را در مورد متن ادبی فارسی بیازماییم تا به این شکل نشان دهیم که علاوه بر متن نوشته شده، معانی دیگری در پیش و پس این متن وجود دارد که آن را به متن باز تبدیل کرده است. یافته­ها نشان می‌دهد که نشانه­ها در حوزۀ ساخت­ و لفظ با شکل قصه در قصه، تمثیل، ابهام، استناد به آیات و روایات، ارسال‌المثل، عبارت­بندی افراطی، واژگان متضاد و تقابل‌های دوگانه­، تفاوت­های کنشی و کارکردی، معانی پنهانی چون نگرش دینی، غلبۀ ارباب - رعیتی و... از متن را آشکار می­کنند و در حوزۀ معنایی، دلالت­های شمایلی و... به معانی و اندیشه­های حاشیه­ای مؤلّف مثل شناخت خود از طریق شناخت دیگری، تقابل فقر و ثروت، توجّه ویژه به معنا، گرامی‌داشت حیوانات و ریاضت، رابطۀ سودمند ایرانیان و هندیان راه می­گشایند و با این کار، متن کلیله و دمنه را از یک متن بسته به یک متن باز و خوانا تبدیل می­کنند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Deconstruction of the Story of Zargrosi-e-Sayah, Kelileh va Demneh

نویسندگان [English]

  • Vahid Mobarak 1
  • Nasim Karimi 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Razi University
2 Master of Persian Language and Literature
چکیده [English]

.
The deconstruction reading of story due to the introspection, temporal context, and socio-cultural aspects reveals the structure of hidden, side meanings and non-textual public structures;because the author may underestimate, delete or change the meanings. The basis of deconstruction shows the same value meanings (absent and present) and their superiority over each other. In this descriptive-analytical study, the story of Zargrosi-e-Sayah (Babo al Saegh al Sayah) of Kelileh va Demneh is examined, I try to show the ability to create and shape this story in the form and structure of theose of Derida, in order to showin the written text, there is another meaning before and after this text that has been re-transformed by the text. Their findings show that the signs in the field of story construction and word formation in the story, allegory, ambiguity, quoting verses and narrations, sending proverbs, phrases, contradictory words and double opposites, functional and reactional differences in the work, hidden meanings ... such as religious attitude. They have two meanings, icons, etc., in the meanings and ideas of the author's marginal ideas, such as self-knowledge through other knowledge, the confrontation between the rich and the poor, special attention to meaning, respect for animals and suffering, all and all have changed Kelileh va Demneh into an open text.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jacques Derrida
  • Deconstruction
  • Signs and Icons
  • Hidden Meanings
  • Ba Barzegar va Sayah
  • Kelileh va Demneh
- قرآن مجید.
- احمدی، بابک،1390، ساختار و تأویل متن، چاپ سیزدهم، تهران: مرکز.
- اسدالهی، اله شکر، 1388، «واسازی و ساخت­شکنی»، قلم، دورۀ 5، شمارة 1: 28-15.
- امامی، نصرالله،1382، ساخت‌شکنی در فرآیند تحلیل ادبی، اهواز: رسش.
- اوشیدری، جهانگیر، 1389، دانشنامۀ مزدیسنا، چاپ پنجم، تهران: مرکز.
- ایگلتون، تری،1380، پیش درآمدی بر نظریۀ ادبی، مترجم: عباس مخبر، تهران: مرکز.
- برتنس، هانس،1384، مبانی نظریۀ ادبی، مترجم: محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
- بلخی، جلال الدین محمد،1389، فیه مافیه، تهران: بهزاد.
- بی نا، 1382، گیلگمش، مترجم: احمد شاملو، تهران: چشمه.
- بی‌نیاز، فتح الله،1387، درآمدی بر داستان نویسی و روایت شناسی، تهران: افراز.
- پورنامداریان، تقی،1392، در سایۀ آفتاب، چاپ چهارم، تهران: سخن.
- تاجیک، محمدرضا،1390، «صوفی شالوده‌شکن، غزالی و واسازی عارفانۀ متن»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، دورۀ 7، شمارة 1 (25): 54-39.
- چندلر، دانیل، 1387، مبانی نشانه شناسی، مترجم: مهدی پارسا، تهران: سورۀ مهر.
- خلیلی، محسن، 1388، «شالوده­شکنی اصل 44 قانون اساسی»، پژوهش‌نامۀ علوم سیاسی، دورۀ 5، شمارة 1: 103-69.
- دهقانیان، جواد، 1390، «بازخوانی داستان شیر و گاو کلیله و دمنه براساس نظریۀ ساخت­شکنی»، فصل‌نامۀ پژوهش­های ادبی، شمارة 31 و32 : 104-91.
- رضوی، فاطمه و مریم صالحی‌نیا، 1393، «بررسی شالوده­شکنانۀ نوشتار زنان»، فصل‌نامۀ تخصصی نقد ادبی، شمارة 4: 216-191.
- سراج‌زاده، سیدحسن و همکاران، 1391، «گفتمان جامعۀ پاک»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورۀ 8، شمارة 26: 50-27.
- شاقول، یوسف و سیدرحمان مرتضوی، 1389، «دریدا و واسازی از نقد مابعدالطبیعۀ غربی تا سیاست»، غرب­شناسی بنیادی، سال اوّل، شمارة 2: 117-97.
- فریزر، جیمز جرج، 1386، شاخۀ زرین، مترجم: کاظم فیروزمند، تهران: آگاه.
- رضایی دشت ارژنه، محمود، 1392، «نقد و بررسی داستان فرود سیاوش براساس رویکرد ساخت­شکنی»، بوستان ادب، شمارة 16: 60-39.
- شیبانی رضوانی، فیروزه، 1393، «مفهوم حضور و غیاب در رویکرد واسازی»، جستارهای فلسفی، دورۀ 10، شمارة 26: 63-37.
- عبداللهیان، حمید و فرنوش فرهمند، 1391، «نقد شالوده­شکنانۀ دو داستان از بیژن نجدی (روز اسب ریزی و شب سهراب‌کشان)»، زبان و ادبیات فارسی، شمارة 73: 72-53.
- فتوحی رود معجنی،محمود، 1387، «ساخت­شکنی بلاغی نقش صناعات بلاغی در شکست و واسازی متن»، نقد ادبی، دورۀ 1، شمارة 3: 109-135.
- قاضی مرادی، حسن، 1387، استبداد در ایران، تهران: اختران.
- کاکه­رش، فرهاد، 1388، «نشانه­شناسی دریدا در غزلیات مولانا با تأکید بر ساختارشکنی»، ادیان و عرفان، دورۀ 6، شمارة 22: 159-131. 
- کریستوفر، نوریس، 1388، شالوده­شکنی، مترجم: پیام یزدان‌جو، تهران: مرکز.
- مصلح، علی اصغر و مهدی پارسا خانقاه، 1390، «واسازی به منزلۀ یک استراتژی»، متافیزیک، دورۀ جدید، سال 3، شمارة 12 و 11: 63-47.
- مکاریک، ایرنا ریما، 1384، دانشنامۀ نظریه­های ادبی معاصر، مترجمان: مهران مهاجری، محمد نبوی، تهران: آگه.
- منتظر قائم، مهدی و فرزاد غلامی، 1391، «نقد پسا استعماری روایت سریال قهوۀ تلخ از مدرنیتۀ سیاسی ایران»،مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورة 8، شمارة 28: 146-121.
- منشی، ابوالمعالی نصرالله،1391، کلیله ودمنه، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
- محمدی آسیا بادی، علی، 1386، «نظریۀ ساخت­شکنی و (ساخت­شکنی داستان بشر پرهیزگار)»، پژوهش­های ادب عرفانی(گوهر گویا)، شمارة 4: 216-191.
 - ناصری، ناصر،1390، «ساختارشکنی مولانا از قالب غزل تا قالب جسم»، ادبیات فارسی، دورۀ 7، شمارة 30: 183-163. 
- هاشمیان، لیلا و فائزه فتاحیان، 1389، «ساختارشکنی در فیه ما فیه»، ادبستان، سال اوّل، شمارة 2: 60-46.
- یوسف پور، محمد کاظم و نگین بی‌نظیر، 1390، «قصه­ها و حکایات مثنوی در خوانش شالوده­شکنانۀ غزلیات مولوی»، ادب‌پژوهی، شمارة 17: 88-65.