تحلیل معانی ضمنی حاصل از نقض اصول همکاری گرایس در اشعار عربی جلد اولِ تاریخ جهانگشای جوینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

در بررسی ویژگی‌های سبکی یک اثر ادبی، در بسیاری از موارد، تنها به معرفی مهم‌ترین و پربسامدترین ویژگی‌های زبانی و زیبایی‌شناختی اثر بسنده می‌شود؛ حال آنکه بررسی دلایل استفاده از یک شگرد زبانی، عناصر زیبایی‌آفرین یا یک شیوة مشخص ِ بیان، می‌تواند بازنمایندة جنبه‌های ارزشمندی از ویژگی‌های منظورشناختیِ آن اثر ادبی باشد. در متنی همچون تاریخ جهانگشای جوینی که افزون بر اطلاعات تاریخی، نوع بیان حوادث در آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و قصد نویسنده پیش از هر چیز، انتقال داده‌های تاریخی است؛ خروج از هنجارهای متعارف گفت‌وگو را نمی‌توان امری اتفاقی و بیهوده دانست. با فرض رعایت تمامی اصول اولیة هم‌سخنی، تغییر زبان گوینده در بیان مسائل اصلی و فرعی تاریخی را می‌توان اولین، اصلی‌ترین و آشکارترین مصداق نقض اصل همکاری گرایس دانست. نویسندة دبیر و آشنا به شیوة نگارش منشیانه، به آسانی توانایی جایگزین‌ کردن اشعار و امثال عربی را با ابیات مشابه یا ترجمة آنها در متن تاریخی داشته است، اما برای نیل به اغراض ثانوی، از این کار صرف‌نظر کرده است. در این پژوهش با بررسی جلد اول تاریخ جهانگشای جوینی به روش کیفی، می‌توان گفت که استفاده از ابیات عربی در این متن، هدفمند و برای دستیابی به اغراضی ثانوی بوده که با نقض یک یا چند اصل از اصول همکاری گرایس حاصل شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing connotative Meanings form the violation of Grice Cooperative Principles in Arabic Poems in the first Volume of Jahangoshay History

نویسندگان [English]

  • somaye Ghorbanpoor Delivand 1
  • Saeed Vaez 2
1 Associate Professor, University, Tehran, Iran
2 Professor of Allameh Tabatabai University
چکیده [English]

The most important and most frequent language and aesthetic features are the issues which are mostly studied in style features of a literal work. However, finding the reasons to use a language trick, aesthetic elements or a specific way of expression can represent valuable aspects of pragmatic features of that literal work. In a prose, like The History of Jahangoshay Joveini, not only historical information but also the way the events have been expressed are both of great importance. In fact, the author is mainly trying to transfer historical info9rmation; violating common norms if speech is not an accidental and useless event. Having supposed that all principles of conversation have been observed, any change of speaker’s language in expressing main and minor historical issues can be considered as the first, the main and the most apparent sign of violating Grice cooperative principles. The author who is familiar with secretarial style can easily replace Arabic poems either with similar poems or historical translated counterparts. Studying the first volume of The History of Jahangoshay Joveini in qualitative method, the findings reveal that Arabic verses have been used intentionally in order to achieve secondary goals which have violated one or some principles of Grice Cooperative Principles.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The History of Jahangoshay Joveini
  • Pragmatics
  • Paul Grice
  • Arabic Poems
  • cooperative principles
احمدی، بابک (۱۳۹۳)،  از نشانه‌های تصویری تا متن، چ چهاردهم، تهران، مرکز
احمدی افرمجانی، علی­اکبر؛ فاضلی،  فیروز و سمیه قربانپور دلیوند (۱۳۹۷)؛ « بررسی معانی ضمنی حاصل از اصول همکاری گرایس در منظومه گیلکی محاکمه اثر شیون فومنی»، نخستین همایش ملی تحقیقات ادبی، دانشگاه علامه طباطبائی.
اسکیلئوس، اُوله.مارتین (1393)، درآمدی بر فلسفه و ادبیات، ترجمۀ محمد نبوی، تهران، آگه.
بهار، محمدتقی (1393). سبک‌شناسی، چ پنجم، تهران، زوار.
پاکروان، حسین (1383)؛ «تحلیل منظورشناختی محاوره فارسی»، علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ 21، ش اول، صص 56-82.
جوینی، عطاملک (۱۳۹۱)، تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح حبیب‌الله عباسی و ایرج مهرکی، چ سوم، تهران، زوار.
دادخواه تهرانی، مریم و محمودی بختیاری، بهروز (۱۳۹۰)؛ « بازتاب فمینیسم از رهگذر کارکرد اصول همکاری گرایس در نمایشنامۀ سالار زنان»، مجله پژوهش ادبیات معاصر جهان، ش 63، صص 103-121.
ریچاردز، ای. آ (1382)، فلسفۀبلاغت، ترجمۀ علی محمدی­آسیابادی، تهران، قطره.
شمیسا سیروس (۱۳۸۷)، بیان و معانی، چ سوم از ویراست دوم، تهران، میترا.
شمیسا، سیروس ( 1393)،  نگاهی تازه به بدیع، چ پنجم، ویراست سوم، تهران، میترا.
شمیسا، سیروس(۱۳۹۳)، سبک‌شناسی نثر، ویراست دوم، چ سوم، تهران، میترا.
صراحی، محمد و غیوری، زهرا (1396)، «نقش نقض اصول همکاری گرایس در ساخت کاریکلماتور»، مجله ادبیات پارسی معاصر، سال هفتم، ش 2، صص 35-50.
گلفام، ارسلان و یوسفی راد، فاطمه (1381)، « زبان‌شناسی شناختی و استعاره»، مجله تازه‌های علوم شناختی، سال 4، ش 3، صص 59-64.
لیکاف، جرج و جانسون، مارک (1395)، استعاره‌هایی که باآنهازندگی می‌‌کنیم، ترجمۀ هاجر آقا ابراهیمی، چ دوم، تهران، علم.
مدرسی، یحیی (1366)، « بررسی مسائل نظری درجامعه شناسی زبان»، زبانشناسی، سال اول، صص 41-51.
واعظ، سعید (۱۳۸۳)، پژوهشی در اشعار عربی تاریخ جهانگشای جوینی (جلد اول)، متن‌پژوهی ادبی، ش ۱۹، صص 48-1.
هالیدی، مایکل و حسن، رقیه ( 1393)، زبان، بافت، متن، ترجمه محسن نوبخت، تهران، سیاهرود.
یارمحمدی، لطف‌الله (۱۳۹۳)، درآمدی بر گفتمان‌شناسی، چ دوم، تهران، هرمس.
Berids, k. (2003), Maxims of manner  and MethaphoricAsseddress in translation retereived from, www. Berids . com.
Brown, G and G, Yule. (1983), Discourse Analysis, Cambridge, Cambridge University, Press.
Mey .E d. (2000), Concise Encyclopedia of Pragmatics , London, Elservirhtd.
Grice, H. P. (1975), (Logic and Conversation in Cole) and M, j ,l.(eds)syntax and semantics, speech acts3, New York, Academic Press, p.p.45- 85.
Yul , G. (1996 )(Pragmatics), Oxford, Oxford University Press.