تحلیل ساختاری همایون نامه عماد فقیه کرمانی با رویکرد تقابل های دوگانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات انسانی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران.

چکیده

نظریه ­پردازان از آغاز با توجه به اصل موجودیت آثار ادبی و ساختار لفظی مستقل آن، به بررسی حیات آثار ادبی از منظرهای گوناگون پرداخته­اند. در این میان، ساختارگرایان به عملکرد اجزاء و عناصر و سازمان یافتگی آن‌ها در تشکیل یک اثر، به‌منظور کشف شباهت ­ها و تقابل­ها، توجه ویژه­ای داشته­ اند. چون فهم یک اثر هنری به یافتن درک درست واژه­ها و مطالعۀ نظام زبان آن وابسته است و شعر، عرصۀ مناسبی برای ظهور این تقابل­هاست تا از رهگذر این ویژگی اندیشۀ شاعر نمایان شود، این پژوهش بر آن است تا به روش تحلیل کیفی ضمن معرفی اجمالی عمادفقیه کرمانی، عارف قرن هشتم، به بررسی مثنوی همایون ­نامه با محوریت تقابل‌های دوگانه بپردازد. چون نوشتار، بازتاب اندیشه­های فرد است، با توجه به تقابل­های متن به اندیشۀ عماد راه می­یابیم و به شناخت بیشتر همایون‌نامه دست پیدا می­کنیم. برایند این پژوهش نشان می­دهد که هفت نوع تقابل (مدرج،­ مکمل، دوسویه، جهتی، واژگانی، معنایی و شخصیتی) در همایون‌نامه با قالب­های دستوری اسم، صفت و فعل وجود دارد. در این میان، چهار تقابل، شاه/ درویش، شاه/ فقیر، شاه/ گدا و شاه/ رعیت بیشترین بسامد را در همایون‌نامه دارد. این تقابل­ها نشان­ دهندۀ تفکر عارفانۀ عماد و توجه او به منزل فقر و دنیاگریزی است، تا آن‌جا که فقر با فنای فی الله نزد او یک منزل است. همچنین بازگوکنندۀ دیدگاه عرفانی‌ـ‌تعلیمی عماد است تا از این طریق، راه حقیقت را از مسیر طریقت به سالکان بیاموزد. این نتیجه درآمدی برای نشان­دادن ظرفیت­های مختلف خوانش­های متفاوت متن است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural Analysis of Homayounnameh by Emad Faqih Kermani with a Dual Confrontation Approach

نویسندگان [English]

  • Foruzandeh Edalat kashi 1
  • Mahbubeh Mobasheri 2
1 Ph.D. Candidate in Persian language and literature, Faculty of Humanities, AlZahra University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor in Persian language and literature, Faculty of Humanities, AlZahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

From the beginning, theorists have studied the life of literary works from different perspectives, considering the principle of the existence of literary works and its independent verbal structure. In the meantime, structuralists have paid special attention to the function of components and elements and their organization in the formation of a work, in order to discover similarities and contrasts. Since the understanding of a work of art depends on finding the correct understanding of the words and studying its language system and poetry is a suitable arena for the emergence of these contrasts, to appear through this feature of the poet's thought; This research intends to study the Masnavi of Homad Homayoun Emad Faqih Kermani with the focus on double confrontations by means of qualitative analysis while briefly introducing the eighth century mystic Emad Faqih Kermani. Since the text is a reflection of one's thoughts, by recognizing the contrasts of the text, we find our way to Emad's thought and gain a better understanding of Homayounnameh. The result of this study showed that seven types of opposition (graded, complementary, two-way, directional, lexical, semantic, personality) were seen in Homayounnameh with grammatical forms of nouns, adjectives and verbs. Among these, four contrasts, Shah / Darwish, Shah / poor, Shah / beggar, Shah / servant have the highest frequency in Homayounnameh of Emad Faqih Kermani. . These contrasts reflect Emad's mystical thinking and secularism. It also reflects Emad's mystical-educational view in order to teach the seekers the path of truth through the path. This result is an introduction to show the different capacities of different readings of the text.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Double Contradictions
  • Structuralism
  • Emad Faqih Kermani
  • Homayounnameh
قرآن مجید (1387)، ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی، قم: مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
ابونصرسراج، عبدالله بن علی (1382)، اللمع فی التصوف، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، ترجمۀ مهدی محبتی، تهران: اساطیر.
استروس،کلود لوی (1376)، اسطوره و تفکر مدرن، ترجمۀ فاضل لاریجانی، تهران: فرزان روز.
انصاری، خواجه عبدالله (1397)، صد میدان، تصحیح متن و توضیحات سهیلا موسوی سیرجانی، چاپ 5، تهران: زوّار.
ایگلتون، تری (1398). پیش­درآمدی بر نظریۀ ادبی، مترجم: عباس مخبر، تهران: مرکز.
بارت، رولان (1370)، عناصر نشانه ­شناسی، ترجمۀ مجید محمدی، تهران: الهدی.
برسلر،چارلز (1386)، درآمدی بر نظریه‌ها و روش­های نقد ادبی، ترجمۀ مصطفی عابدینی ­فرد، تهران: نیلوفر.
پالمر،فرانک (1381)، نگاهی تازه به معنی­ شناسی، ترجمۀ کوروش صفوی، چاپ 3، تهران: مرکز.
پیشگاهی ­فرد، زهرا و مصیب قره­بیگی (1392)، جغرافیای پساساختارگرا، تهران: زیتون.
تودوروف، تزوتان (1392)، بوطیقای ساختارگرایی، ترجمۀ محمد نبوی، تهران: کتاب دوستان.
جهان بگلو، رامین (1384)، موج چهارم، ترجمۀ منصور گودرزی، چاپ، تهران: نی.
خرمشاهی، بهاء­الدین (1377)، دانشنامۀ قرآن و قرآن ­پژوهی، تهران: دوستان.
رمضانی­ گل­ افشانی، نیلوفر (1389)، بررسی درک و بیان روابط معنایی کودکان با سن تقویمی 6 تا 11 سال، تهران: مدرس.
صناعتی، مرضیه (1376)، تقابل معنایی در زبان فارسی، پایان­ نامۀ کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی.
صفا، ذبیح‌الله (1352)، حماسه ­سرایی در ایران، چ 3، تهران: امیرکبیر.
صفوی،­ سید­سلمان (1388)، ساختار معنایی مثنوی معنوی، ترجمۀ مهوش ­السادات علوی،تهران: میراث مکتوب.
صفوی،کوروش (1383)، درآمدی بر معناشناسی، چاپ 5، تهران: سورۀ مهر.
قمی، عباس (1380)، سفینه ­الابحار، چاپ 3، تهران: اسوه.
کبیر، یحیی (1386)، عرفان و معرفت قدسی، تهران: مطبوعات دینی.
کرمانی،عمادفقیه (1348)، پنج ­گنج، گردآورنده: رکن الدین همایون ­فرخ، تهران: اساطیر.
مارتینه، آندره (1380)، تراز دگرگونی‌های آوایی، ترجمۀ هرمز میلانیان، تهران: هرمس.
مرتضوی، منوچهر (1370)، مسائل عصر ایلخانان، تبریز: آگاه.
مکاریک،ایرناریما (1384)، دانشنامۀ نظریه ­های ادبی معاصر،ترجمۀ ­مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
منگلی،ماندانا (1386)، «تأثیر اندیشۀ عمادفقیه بر شعر حافظ»، ادبیات تطبیقی جیرفت، شمارۀ 3.
گوهرین، سیدصادق (1382)، شرح اصلاحات تصوف، تهران: زوّار.