تحلیل گفتمان فرائد السلوک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

10.22126/ltip.2023.9620.1194

چکیده

شمس سُجاسی در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم فرائد السلوک را با نثری فنی در شرح مفاهیم اخلاقی نوشته‌است. فرائد السلوک در میان متون مختلف اخلاق‌نویسی، شیوۀ تفسیری متفاوتی از مفاهیم اخلاقی ارائه‌می‌دهد. شرح عامدانۀ این متن همچون روایتی هدفمند از اخلاق جهت تأثیر بر آگاهی مخاطب، نقد و تحلیل کارکرد گفتمانی آن را ضروری‌می‌سازد. نظریۀ تحلیل‎گفتمان لاکلائو و موفه به‎سبب تأکید بر بافت اجتماعی- سیاسی اثر و مؤلفه‎های فراجمله‎ای، همچنین اعتقاد به متن به‌عنوانِ برساختی از واقعیت نهفته، شیوۀ مناسبی در بررسی این کتاب است. نتیجۀ تحقیق نشان‌می‌دهد فرائد السلوک از یک‌سو به حکومتی که ارزش‌های اخلاقی را به‌عنوانِ اصول حکومتی، مبنای قانون و آیین خود قرار‎داده‌باشد مشروعیّت‌می‌بخشد و از سوی دیگر از حکومت غلام‌زادگان به‌سب تهی‌شدن از مکارم اخلاق مشروعیّت‌زدایی‌می‌کند. دال مرکزی شاه- اولی‎الأمر به‌عنوانِ «گرهگاه» گفتمان دینی و تیپ‌سازی‌های صوفی و فتی، دال پنهان نومسلمانی ریایی، غلام‌زادگی و عدمِ اصالت نژاد ایرانی ‌شاه عصر را علناً‌ نشان‌می‌دهد و کاستی و کاهلی شاه را در قبال مسئولیت دینی و اجتماعی‌اش یادآور‎می‌شود. نویسنده از قدرت تصوّف جهت مقابله با ستمگران استفاده‌می‎نماید و با گفتمان فتوّت در میان مردم نفوذمی‌کند. هدف از تلفیق دین، تصوّف و فتوّت جهت سوژه‌سازی شاه و اطرافیان او بوده‎است تا با گوشزدکردنِ مسئولیت‎هایشان، دنیایی آرام و جامعه‌ای سالم ساخته‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Discourse analysis of Faraed-o Al-Solouk

نویسندگان [English]

  • Teymoor Malmir 1
  • Khatereh Darabi 2
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 Department of Persian, Faculty of Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj. Iran.
چکیده [English]

Shams Sojasi wrote Faraed al- Soluk in the description of moral values with technical prose in the late 6th and early 7th century. Faraed offers a different way of interpreting moral concepts among different moral writing texts. Intentional description of this text such as a purposeful narration of morality to influence the awareness of the audience makes its discourse analysis necessary. Laclau and Mouffe theory is a good way to analyze this book due to its emphasis on the social and political context of the work and its meta – sentence components and as well as the belief in the text as a construction of hidden reality. The result of the research shows that Faraed in sense gives legitimacy to a government that has made moral values as the basis of its laws and rituals, but in another sense, it delegitimizes the slave-born rule due to lack of moral virtues. the Nodal point of Shah-Ulˈil-Amr as the node religious discourse and Sufi & Fati styles revealed the hidden point of neo-Muslim hypocrisy, being a slave-born, not having Iranian origin of the shah and it warns to king's his inadequacy despite of his religious and social responsibility. The author uses the power of Sufism to confront the oppressors and penetrates among the people with the discourse of Fotovvat. The purpose of combining religion, Sufism and Fotovvat has been to subjectification people around and including the king for to build a peaceful world and healthy society by reminding them of their responsibilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “moral texts”
  • “Faraed-o Al-Solouk”
  • “discourse analysis”
  • “religion and Sufism”
  • “Fotovvat”