مطالب عمومی
نویسندگان
1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
2 دانشجوی دکترای زبان و ادبیّات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
یکی از مضامینی که شاعران و گویندگان بسیاری به آن پرداخته‌اند، خطر زبان و مذمت دهانی است که بیهوده و بی‌موقع گشوده شود. این مضمون، موضوعی عمومی است که در بین همۀ ملل دنیا کاربرد دارد و با شیوه‌های مختلف بیانی از جمله تشبیه، استعاره، کنایه، تناسب و تضاد و... و با تعابیر متفاوت به صورت ضرب المثل و شعر دیده می‌شود تا موضوع خطر زبان را بیان کند به گونه‌ای که دهخدا در امثال و حکم این مضمون را با بیش از 30 ضرب المثل و بیت عربی و 80 ضرب المثل و بیت فارسی نقل کرده است.
یکی از شیوه‌های بیانی برای اشاره به این موضوع کاربرد صنعت تناسب بین سر و زبان است. بنابراین مضامین اخلاقی بویژه در خصوص سخن و خطر زبان از ویژگی‌های ملت و فرهنگ خاصی نیست، اما تقدم تاریخی حکمت‌های ایرانی بر ادب فارسی و عربی نشان می‌دهد که ایرانیان قبل از اسلام بسیاری از مضامین اخلاقی در ادب فارسی و عربی را به کار برده و این سخنان حکیمانه به گونه‌ای شهرت داشته که در منابع عربی به نام آنان ثبت شده است. به همین سبب اگر کسی ادعا کند که سرچشمة این سخنان حکیمانه در فرهنگ و ادب ایرانیان قبل از اسلام است سخن گزافی نگفته است. بویژه زمانی که مضمون مشترک با شیوه‌های بیانی یکسان با هم جمع می‌شوند تردیدی در تأثیرپذیری ادب فارسی و عربی از فرهنگ ایران قبل از اسلام باقی نمی‌ماند.
کلیدواژه‌ها [English]
)